Yn ol hanes, merch prydferthaf y Brenin Brycheiniog oedd Dwynwen, ac wedi syrthio mewn cariad gyda Maelor. Wedi iddi cael tor calon o wybod fod Maelon wedi addo I briodi rhywun arall fe aeth I’r goedwig I alaru, ac yn gweddio I Dduw I helpu hi I anghofio am Maelon. Pan ddisgynai Dwynwen I gysgu mae angel yn ymweld a hi ac y neu helpu I anghofio am Maelon mae’n ei droi mewn I rew.
Yna caiff Dwynwen dri dymuniad. Mae’n gofyn I Dduw I ddadmer Maelon, I helpu holl gariadon I wireddu eu breuddwydion ac yn olaf na fyddai fyth yn priodi. Fel diolch am y tri dymuniad fe roddai Dwynwen ei bywyd I Dduw ac I fyw ar ei phen ei hun ar Ynys Llanddwyn a sefydlwyd Eglwys yno.
Mae pobl o phob cwr o’r byd bellach yn teithio I weld yr Eglwys Santes Dwynwen, ac I geisio am iechyd ger ei ffynnon. Ac bu cariadon ar draws Cymru yn dathlu Dydd Santes Dwynwen ar Ionawr 25ain.
Sut y byddwch chi’n dathlu eleni? Mae gennym nifer o ryseitiau blasus dros ben ar ein tudalen Ryseitiau os ydych am wneud pryd o fwyd arbennig.